Anexo:Cerros isla en áreas metropolitanas de Chile
Este es un listado de los cerros islas existentes en zonas urbanas de Chile. Aunque no existe una definición certera de lo que es un cerro isla,[1] la Fundación Cerros Isla lo ha definido como:
[...] aquellos promontorios aislados en una zona relativamente llana.Fundación Cerros Isla[2]
.jpg.webp)

Otros autores lo han definido como:
Cerro que suele encontrarse rodeado por terrenos estructuralmente planos o en medio de superficies recubiertas por materiales sedimentarios.Vocabulario de geomorfología y términos afines[3]
Debido a la importancia estratégica de los cerros al momento de asentar localidades y poblados —ya sea para defensa, vigilancia, extracción minera, tradiciones religiosas, u otro objetivo—,[4] los terrenos planos fueron cubiertos por zonas urbanas que terminaron posteriormente incorporando los cerros a ellas.
A través del tiempo, estos hitos geográficos han sido transformados para incluir intereses humanos: los han reconvertido para albergar infraestructura dedicada a la entretención, investigación y defensa, entre otros;[4] también han sido deformados —sus cimas han sido truncadas o sus costados han sido roídos— para permitir acomodar viviendas o vías de tránsito e incluso hay cerros que han sido removidos completamente.[n 1]
Es importante aclarar que en Chile, se considera un área metropolitana a:
cualquier zona delimitada sobre 100.000 habitantes que contiene por lo menos una ciudad sobre 50.000, además de las divisiones administrativas contiguas [...]Biblioteca del Congreso Nacional[6]
Lista
Arica
Nombre | Región | Provincia | Comuna | Altura (m) | Superficie (hectáreas) | Coordenadas | Imagen | Ref. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Morro de Arica | Región de Arica y Parinacota | Provincia de Arica | Arica | 130 | 222,5 | 18°28′46″S 70°19′25″O | ![]() | [7] |
Área Metropolitana Alto Hospicio-Iquique
Nombre | Región | Provincia | Comuna | Altura (m) | Superficie (hectáreas) | Coordenadas | Imagen | Ref. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cerro Dragón | Región de Tarapacá | Provincia de Iquique | Iquique | 320 | 337 | 20°17′00″S 70°07′00″O | ![]() | [8] |
Conurbación Antofagasta
Nombre | Región | Provincia | Comuna | Altura (m) | Superficie (hectáreas) | Coordenadas | Imagen | Ref. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cerro El Ancla | Región de Antofagasta | Provincia de Antofagasta | Antofagasta | 270 | desconocido | 23°38′35″S 70°22′49″O | ![]() | [9] |
Conurbación La Serena-Coquimbo
Gran Valparaíso
Santiago de Chile
Nombre | Región | Provincia | Comuna | Altura (m) | Superficie (hectáreas) | Coordenadas | Imagen | Ref. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cerro Alvarado | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Lo Barnechea Vitacura | 1040 | 230 | 18°28′46″S 70°19′25″O | ![]() | [15] |
Cerro Amapola | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Pudahuel | 584 | 71 | 33°26′10″S 70°51′14″O | ![]() | [15] |
Cerro Apoquindo | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Las Condes | 863 | 64 | 33°24′28″S 70°31′48″O | ![]() | [15] |
Cerro Blanco | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Recoleta | 643 | 18,4 | 33°25′09″S 70°38′46″O | ![]() | [15] |
Cerro Calán | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Las Condes | 868 | 56 | 33°23′56″S 70°32′14″O | ![]() | [15] |
Cerro Chena | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Calera de Tango San Bernardo | 952 | 1391 | 33°35′40″S 70°44′35″O | ![]() | [15] |
Cerro Chequén | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | La Florida Puente Alto | 792 | 67 | 33°33′09″S 70°32′49″O | ![]() | [15] |
Cerro del Medio | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Lo Barnechea | 1011 | 113,5 | 33°20′45″S 70°32′00″O | ![]() | [15] |
Cerro Dieciocho | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Lo Barnechea | 1020 | 122 | 33°21′31″S 70°29′36″O | ![]() | [15] |
Cerro El Manzano | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Lo Barnechea | 977 | 12 | 33°19′38″S 70°31′55″O | ![]() | [15] |
Cerro Hasbún | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | San Bernardo | 607 | 6,8 | 33°36′33″S 70°42′53″O | ![]() | [15] |
Cerro Jardín Alto | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | La Florida | 655 | 65,6 | 33°32′54″S 70°33′01″O | ![]() | [15] |
Cerro La Ballena | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Puente Alto | 877 | 69 | 33°36′22″S 70°32′47″O | ![]() | [15] |
Cerro Las Cabras | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Puente Alto | 736 | 21 | 33°37′31″S 70°36′12″O | ![]() | [15] |
Cerro Lo Aguirre | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Maipú Pudahuel | 991 | 1744 | 33°27′55″S 70°49′46″O | ![]() | [15] |
Cerro Los Almendros | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Huechuraba | 567 | 5,7 | 33°22′52″S 70°36′58″O | ![]() | [15] |
Cerro Loma Larga | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Lo Barnechea | 1072 | 13,8 | 33°19′03″S 70°32′23″O | ![]() | [15] |
Cerro Los Morros | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | San Bernardo | 693 | 31 | 33°38′59″S 70°40′03″O | ![]() | [15] |
Cerro Los Piques | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Las Condes | 870 | 34 | 33°23′09″S 70°30′53″O | ![]() | [15] |
Cerro Navia (cerro) | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Cerro Navia | 511 | 2,7 | 33°25′28″S 70°43′15″O | ![]() | [15] |
Cerro Negro | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | San Bernardo | 759 | 125,5 | 33°37′30″S 70°40′33″O | ![]() | [15] |
Cerro Primo de Rivera | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Maipú | 487 | - | 33°29′41″S 70°45′20″O | ![]() | [16] |
Cerro Quimey | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | San Bernardo | 620 | 21 | 33°37′17″S 70°42′23″O | ![]() | [15] |
Cerro Renca | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Quilicura Renca | 903 | 838,7 | 33°23′27″S 70°42′40″O | ![]() | [15] |
Cerro San Cristóbal | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Huechuraba Providencia Recoleta Vitacura | 863 | 737 | 33°25′16″S 70°37′55″O | ![]() | [15] |
Cerro San Luis | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Las Condes | 695 | 13,8 | 33°24′36″S 70°35′54″O | ![]() | [15] |
Cerro Santa Lucía | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Santiago | 624 | 4,4 | 33°26′25″S 70°38′36″O | ![]() | [15] |
Loma del Aparato | Región Metropolitana de Santiago | Provincia de Santiago | Cerrillos | 507 | - | 33°29′08″S 70°43′40″O | ![]() | [5] |
Conurbación Rancagua-Machalí
Nombre | Región | Provincia | Comuna | Altura (m) | Superficie (hectáreas) | Coordenadas | Imagen | Ref. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Talca
Nombre | Región | Provincia | Comuna | Altura (m) | Superficie (hectáreas) | Coordenadas | Imagen | Ref. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cerro San Luis | Región del Maule | Provincia de Talca | Talca | 158 | - | 35°25′14.6″S 71°37′07.3″O | ![]() | [17] |
Gran Chillán
Nombre | Región | Provincia | Comuna | Altura (m) | Superficie (hectáreas) | Coordenadas | Imagen | Ref. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Gran Concepción
Nombre | Región | Provincia | Comuna | Altura (m) | Superficie (hectáreas) | Coordenadas | Imagen | Ref. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cerro Chepe | Región del Biobío | Provincia de Concepción | Concepción | 85 | 25 | 36°49′18″S 73°04′11″O | ![]() | [18] |
Cerro Laguna Redonda | Región del Biobío | Provincia de Concepción | Concepción | - | - | 36°48′51″S 73°04′01″O | ![]() | [18] |
Cerro El Golf | Región del Biobío | Provincia de Concepción | Concepción | 51 | - | 36°48′34″S 73°03′56″O | ![]() | [19][20] |
Cerro Lo Galindo | Región del Biobío | Provincia de Concepción | Concepción | 83 | 15 | 36°47′55″S 73°02′36″O | ![]() | [18] |
Cerro Chacabuco (Lo Méndez) | Región del Biobío | Provincia de Concepción | Concepción | - | - | 36°48′10″S 73°03′09″O | ![]() | [18] |
Cerro La Pólvora | Región del Biobío | Provincia de Concepción | Concepción | - | - | 36°48′42″S 73°02′21″O | ![]() | [18] |
Cerro Caracol | Región del Biobío | Provincia de Concepción | Concepción | 265 | 1250 | 36°50′14″S 73°02′56″O | ![]() | [18] |
Cerro Amarillo | Región del Biobío | Provincia de Concepción | Concepción | 15 | 0,3 | 36°49′22″S 73°03′21″O | ![]() | [18] |
Cerro Amarillo | Región del Biobío | Provincia de Concepción | Hualpén | 28 | - | 36°47′03″S 73°06′09″O | ![]() | [20] |
Cerro El Manzano | Región del Biobío | Provincia de Concepción | Concepción | 183 | 653 | 36°48′30″S 73°00′32″O | ![]() | [18] |
Cerro San Miguel | Región del Biobío | Provincia de Concepción | Talcahuano | 95 | - | 36°46′12.0″S 73°05′40.5″O | ![]() | [20] |
Cerro Puntilla de Los Perales | Región del Biobío | Provincia de Concepción | Talcahuano | - | - | 36°44′33.0″S 73°06′45.2″O | [21] | |
Los Ángeles
Nombre | Región | Provincia | Comuna | Altura (m) | Superficie (hectáreas) | Coordenadas | Imagen | Ref. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cerro Curamavida | Región del Biobío | Provincia del Biobío | Los Ángeles | - | - | 37°26′32″S 72°22′16″O | ![]() | |
Gran Temuco
Nombre | Región | Provincia | Comuna | Altura (m) | Superficie (hectáreas) | Coordenadas | Imagen | Ref. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cerro Ñielol | Región de La Araucanía | Provincia de Cautín | Temuco | 115-335 | 89,5 | 38°43′29″S 72°35′18″O | ![]() | [22] |
Valdivia
Nombre | Región | Provincia | Comuna | Altura (m) | Superficie (hectáreas) | Coordenadas | Imagen | Ref. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Conurbación Puerto Montt-Puerto Varas
Nombre | Región | Provincia | Comuna | Altura (m) | Superficie (hectáreas) | Coordenadas | Imagen | Ref. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Notas
- Un ejemplo de esto es el cerro San José en La Blanca,[5] actualmente Esquina Blanca en Maipú.
Referencias
- Equipo Plataforma Urbana (4 de abril de 2011). «Proyecto “Santiago Cerros Isla”: recuperación de áreas verdes para la ciudad». Plataforma Urbana. Consultado el 24 de octubre de 2020.
- Fundación Cerros Isla (2017). Cerros Isla de Santiago: Construyendo un nuevo imaginario de ciudad a partir de su geografía. Ediciones ARQ. Consultado el 23 de octubre de 2020.
- Sánchez Martínez, Marcela Inés; Velozo Figueroa, Luis (2007). Vocabulario de geomorfología y términos afines. Instituto de Geografía, Pontificia Universidad Católica de Chile. ISBN 978-956-8554-02-6. Consultado el 15 de noviembre de 2020.
- Ruiz, Fernanda (18 de agosto de 2015). «El rol de los cerros en la ciudad». Ladera Sur. Consultado el 15 de noviembre de 2020.
- «Maipú [material cartográfico] República de Chile, Instituto Geográfico Militar.». BND: Mapoteca. Consultado el 15 de noviembre de 2020.
- Biblioteca del Congreso Nacional. «Glosario de términos geográficos». www.bcn.cl. Consultado el 15 de noviembre de 2020.
- Consejo de Monumentos Nacionales de Chile. «Morro de Arica». www.monumentos.gob.cl. Consultado el 24 de octubre de 2020.
- Castro Avaria, Conzuelo (2004). «Duna Cerro Dragon de Iquique (20º 15' s): Santuario de la Naturaleza en el desierto litoral del Norte de Chile». Instituto Geográfico Militar (Santiago, Chile). Consultado el 30 de octubre de 2013.
- Juan Floreal Recabarren (2002). «Jorge Hicks, el caballero de "El Ancla"» (PDF). Episodios de la vida regional. Antofagasta: Ediciones Universitarias. pp. 37-38. Consultado el 20 de julio de 2013.
- Guajardo, Daniela (24 de julio de 2017). «Iniciará proyecto para convertir al Cerro Grande en un gran parque urbano». El Día. Consultado el 24 de octubre de 2020.
- Armada de Chile (1938). «Bahía de Coquimbo [material cartográfico] tomado del plano inglés 574 completado con el plano francés 1740 y con el levantamiento del buque escuela alemán "Herzogin Cecilie" en 1916-1917». Biblioteca Nacional Digital de Chile. Consultado el 7 de diciembre de 2020.
- Nicanor Boloña y W. Campino H. (1895). «Plano del Puerto de Coquimbo». Biblioteca Nacional Digital. Consultado el 9 de diciembre de 2020.
- Instituto Geográfico Militar (1968). «Coquimbo». Biblioteca Nacional Digital de Chile. Consultado el 24 de octubre de 2020.
- Fundación Cerros Isla. «Cerros». Santiago Cerros Isla. Consultado el 24 de octubre de 2020.
- Consejo de Monumentos Nacionales de Chile. «Cerro Primo de Rivera o Los Pajaritos». www.monumentos.gob.cl. Consultado el 15 de noviembre de 2020.
- Instituto Geográfico Militar de Chile (1965). «Talca». Biblioteca Nacional Digital de Chile. Consultado el 10 de diciembre de 2020.
- Orellana Palma, Andrea Alejandra (2010). «Recuperación de cerros isla para implementación de "Stepping Stones" de avifauna. Concepción, VIII Región.». Proyecto de título presentado a la Escuela de Ecología y Paisaje de la Universidad Central de Chile para optar al Título de Ecólogo Paisajista. Consultado el 24 de octubre de 2020.
- Paredes, Sindia (2018). Historia de Barrio Laguna Redonda- El Golf. MINVU. Consultado el 24 de noviembre de 2020.
- Instituto Geográfico Militar de Chile (1966). «Concepción». Biblioteca Nacional Digital. Consultado el 10 de diciembre de 2020.
- Consejo de Monumentos Nacionales de Chile (8 de septiembre de 2016). «Fija límites del Monumento Histórico "Sector del Cerro Puntilla de Los Perales"». Consultado el 28 de mayo de 2021.
- «Cerro Ñielol». Portal de Patrimonio (en inglés). Consultado el 24 de octubre de 2020.
Bibliografía adicional
- Araneda, Valentina; Paz Flores, María; Molina, Alexandre; Natho, Federico; Riveros, Francisca; Troncoso, José (2015). «Cerros Islas: Una oportunidad para la creación de áreas verdes en el Gran Santiago». Boletín Electrónico de Geografía (3): 1-16.
- Lagos Valdivia, Alejandro (2014). «Cerros isla en el área Metropolitana de Santiago. Una oportunidad de conservación». Boletín Electrónico de Geografía (1): 36-47.
- Mackenney, Óscar; Ulriksen, Karen (2009-04). «Los cerros isla en la memoria colectiva de Santiago». ARQ (Santiago) (71): 88-91. ISSN 0717-6996. doi:10.4067/S0717-69962009000100017. Consultado el 24 de octubre de 2020.